Süt Sığırcılığı İşletmeleri İçin Mali Değerlendirme Kriterlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Model Çalışması

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde 100 baş inek kadrolu bir süt sığırcılığı işletmesinin model olarak kurulması ve 20 yıllık perspektifte böyle bir yatırım için mali değerlendirme kriterlerinden Net Bugünkü Değer (NBD), Fayda Masraf Oranı (FMO) ve İç Karlılık Oranı (İKO) değerlerinin, kesif yem maliyeti (TL/kg) ve çiğ sütün satış fiyatı (TL/kg) üzerinden belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, bu özellikteki bir süt sığırcılığı işletmesi için optimum bakım, besleme, sağlık koruma ve yetiştirme ölçütleri için gerekli olan güncel yatırım giderleri ile yıllık işletme giderleri hesaplanmış ve sağmal ineklerin ortalama laktasyon verimi de 7000 kg kabul edilmiştir. Çalışmada, kesif yemin güncel maliyeti 0,92 TL/kg, sermayenin reel faiz oranı da %7 alınarak, çiğ sütün farklı satış fiyatlarının işletmenin mali değerlendirme kriterlerinden NBD, FMO ve İKO üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Kesif yemin kg maliyetinin 0,92 TL olması durumunda, çiğ sütün kg satış fiyatının en az 1,22 TL olması gerektiği, ancak bu şartlarda yukarıda verilen özeliklere sahip bir süt sığırcılığı işletmesinin ülkemizde ekonomik olarak faaliyetlerini sürdürebileceği görülmüştür. Bu değerlerden çiğ sütün kg satış fiyatının kesif yemin birim (kg) maliyetine oranının yaklaşık 1,326 (1,22/0,92) olması gerektiği anlaşılmaktadır. Bir başka ifadeyle, ülkemizde belirtilen bu özelliklerde bir süt sığırcılığı işletmesinin kurulması ve bugünkü koşullar altında ekonomik olarak faaliyetlerine devam edebilmesi için çiğ sütün kg satış fiyatının kesif yemin kg maliyetinden en az %32,6
daha fazla olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, bu tip bir işletmenin ekonomik olarak faaliyetlerine devam edebilmesi için diğer tüm değişkenler sabit kalmak koşuluyla, kesif yemin kg maliyetindeki artış oranının en az %45’inin çiğ sütün kg satış fiyatına artış oranı olarak yansıtılması gerektiği de görülmüştür.