Azerbaycan Folklorunda Çocuk Mevzusu

Abstract

XIX. asra kadar mevcut olan düşünceye göre çocuklar dış dünya hakkında doğru bilgiler almadan yetiştirilirlerdi. Olaylara karışmak ve
yargılamak gibi bir hakka sahip olmamaları, büyüdüklerinde onları toplumun sorumsuz üyelerine çevirmiş ve toplum asırlarca onlardaki bu
sorumsuzluğu aradan kaldırmak için mücadele vermiştir. Batı’daki milletleşme sürecinin yaranması ve halkların bir merkezi güç, bir dil ve bir
kültür altında toplaşması yeni toplum yarattı ki, bu da yeni kimliklerin yaranmasını gerektirdi. Böylece çocukluk anlayışı yaranarak çocuklara yeni bakış açısından bakma geleneğini gündeme getirdi. Freud, Piaget ve Vygotsky’nin düşünceleri toplumda ayak açarak yer almağa başladı. Bu düşüncelere göre çocuklar biyoloji kimliklerinin yanı sıra sosyal ve kültürel kimliklere sahiptir. Yani çocuklar dünyanın algıladığı şekilde
biçimlendiriliyorlar ve aynı zamanda dünyanın kendisini biçimliyorlar. Bütün bu düşünceler çocukları toplumun önemli aktörlerine çevirdi ve bu aktörler ilerde dünyadaki mücadeleleri yönlendirmek gücüne sahiplendiler. Peki Batı’daki bu düşünceler Türk dünyasında hangi şekilde kendini göstermekteydi? Masallardaki çocuk karakterler gerçekten sorumsuz ve gerçekleri değişme gücünden uzak biri olarak nitelendiriliyorlardı mı? Eğer öyleyse peki neden padişahlar bir zorluğa düştüklerinde
çocuklarının yardımıyla devletlerini ve halklarını kurtarıyorlardı? Bütün bunlar Türk dünyasında çocuğa verilen değerin ve çocuğun sahip olduğu gücün bir göstergesi değil midir? Bu sorulara cevap vermek için başvurulacak yollardan biri de folklorumuzdur.
Bildiride Türk halklarının, özellikle Azerbaycan folklorunun örneklerine dayanarak çocuk konusu araştırılacak ve Türk düşüncesindeki çocuğun ne gibi haklara ve güce sahip olduğu aydınlatılmağa çalışılacaktır