AHİLİK TEŞKİLATI VE SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ

Abstract

Ahilik, kelime olarak Arapça ve Türkçe hemen hemen aynı kelimelerle ifade edilse de Arap kültüründeki fütüvvetnamelerden ayrılarak tamamen Türk kültür ve medeniyetinin bir ürünüdür. Toplumsal bakımdan sosyal ve ekonomik hayatı bütün katmanlarıyla dizayn ederek,  çağlar boyu yaşatılmış ve hala bazı uygulamalarla yaşatılmaya devam edilmektedir. Ekonomik hayatta üretimin fiziksel güce dayandığı ortaya çıkış dönemlerinde meslek kuruluşlarının düzenlendiği, istihdam edilen kalfa, çırak ve ustaların rol ve çalışmalarının düzenlendiği, fiyat politikası ile kar marjlarının kontrol edildiği, elde edilen gelirlerin bir kısmının genel ihtiyaçlar ve yeni işyerlerinin açılması ve tefrişatı için kullanıldığı, kardeşlik ve sosyal adaletin üst düzeyde sağlandığı, insanların gelip geçtiği yolların temizliği ve hijyeninin temin edildiği, yaralı leyleklerin tedavisinin yapılması ve ülkede seyahat eden yabancıların hemen hemen bütün ihtiyaç ve güvenliğinin karşılanması gibi faaliyetlerin devletin herhangi bir destek ve dahli olmadan yerine getirilmesi gibi faaliyetlerin yürütüldüğü, günümüzde sosyal ve ekonomik hukuk kuralları olarak ifade edebileceğimiz sistem olarak karşımıza çıkan Ahilik teşkilatı, gerek ülkemizde ve gerekse de diğer toplumlarda yeni gelişmelere de kaynaklık etmiştir. Loncalar ve Korparasyonların da benzer uygulama ve çalışmalar yaptığı, faaliyette bulunduğu dönem olarak ahilik teşkilatından zaman olarak daha sonra ortaya çıkmaları nedeniyle benzer yönleri olsa da  bazı yönlerden ayrıştıkları görülmektedir. Dini ve kültürel etkilerle kurulan ahilik teşkilatı toplumsal rolleri ve etkileri nedeniyle asırlarca hizmet ve faaliyet göstermesine rağmen ekonomik ve sosyal hayattaki gelişmeler ve yaşanan dönüşüm sonucunda özellitkle fizyolojik üretimin yerini mekanik üretim ilişkilerinin almasından sonra yavaş yavaş etkinliğini kaybetse de ülkemizde hala etkinliğini korumakta ve yaşatılmaya devam edilmektedir.