Millî Romantizm ve Nihad Sâmi Banarlı

Abstract

Nihad Sâmi Banarlı, önemli bir edebiyat tarihçisi, yazar ve eğitimcidir. Türkçenin hayranı ve savunucusu olan Banarlı, gençliğe millî şuuru aşılayan yazıları, dersleri ve hazırladığı edebiyat ders kitaplarıyla kültür ve eğitim tarihimize önemli hizmetlerde bulunmuştur. Banarlı,
yazılarında ve konuşmalarında eski güzelliklerimizi modernize ederek alacağımız dersleri gösterirken ele aldığı konulardan biri de “millî romantizm”dir. Banarlı’ya göre millî romantizm; milletlerin kriz dönemlerinde tarihî, siyasî, içtimâî buhranların sevkiyle doğar ve milletlerin
dilde, kültür, sanat ve edebiyatta kendilerine gelmeleri, bir milletin tarihte ve coğrafyada vücûda getirdiği büyük eserlerin farkına varmasıdır. Bu yönüyle mâzî ile istikbâl arasında köprü kurar. Edebiyat, mîmarî ve güzel sanatlar da millî romantizmin idrâkine vasıta olabilir. Millî
romantizmin idrâkinden kasıt, Türk tarih ve kültürünün kaynaklarına giderek bu köklere bağlanmak ve ondan dersler çıkarmaktır. Eğitim faaliyetleriyle kültürel, toplumsal ve millî değerlere sahip nesiller yetiştirmek istenir. Edebiyat eğitimi, dil vasıtasıyla millî şuurun oluşmasına katkı sağlar. Banarlı; dil, tarih ve edebiyat derslerini, millî ve medenî hamlelere temel vazifesi gören kültürü veren, millî karakterleri bütünleyen millî propaganda dersleri olarak nitelendirir. Millî kalkınmamıza kaynaklık edecek, Türk milletinin yaratıcı, millîleştirici ve güzelleştirici kudret ve dehâsını görmek isteyenlerin Türk edebiyatı tarihine bakmaları gerektiğini işaret eden Banarlı’nın görüşlerinden
faydalanarak geçmişimizi idrâk edip bugüne ve geleceğe taşıyarak edebiyat eserlerindeki fikirleri modernize edebiliriz. Sonuç olarak bu çalışmada, Banarlı’nın millî romantizmle ilgili görüşlerinden yola çıkılarak millî romantizmin kültürel ve toplumsal dinamikleri harekete geçirmedeki rolü; edebiyat, mîmarî, diğer kültür unsurları ve eğitim sistemiyle ilişkisi analiz edilmeye çalışılmıştır.