Sehî Bey’in Heşt Behişt Tezkiresinde Gazel Türü ile İlgili Yapılan Değerlendirmelerde Kullanılan Eleştirel Üslup

Abstract

Tezkireler, şairlerin biyografilerine yer veren, onların sanatı hakkında görüşler sunan, şiirlerinden örnek beyitler veren eserler olarak bilinmektedir. Tezkirelerdeki eleştirilerden, tezkire yazarının bir şair ve onun şiirleri ya da herhangi bir edebi türe ilişkin görüşleri hakkında
bilgi sahibi olunabilmektedir. 16. Yüzyıl tezkirelerinden Sehî Bey’in Heşt Behişt isimli eseri, bu bağlamda çalışmamızın merkezine alınmıştır. Edebiyatımızın her döneminde, dîvân şairlerinin en fazla eser verdikleri edebi tür gazel olmuştur. Bu yüzden, Heşt Behişt’te gazel ile ilgili
olarak yapılan değerlendirmeler kaside, mesnevi, nesir, nazire, kıta, latife, tarih vb. türlere kıyasla çok büyük yer tutmaktadır. Çalışmamızda, Sehî Bey’in eserine aldığı şairlerin gazelleri hakkındaki değerlendirmeler; hayal, mana ve özgünlük, gazeller arasındaki kıyaslamalar, şairlerin gazel türüne olan kabiliyeti ve gazel üstadı büyük şairlerle karşılaştırılması gibi başlıklar altında ve şiirin sanat değerine ait hususları gözetilerek ele alınmıştır. Böylelikle de Sehî Bey’in gazel türüne ait sanat zevki ve değerlendirmelerinde kullandığı eleştirel üslup
tespit edilmeye çalışılmıştır