Nahcivan Düğünlerinde Kına Gecelerinde Oğlan ve Kız Evi Tarafından Söylenen “Hakışta”lar

Abstract

Türk Azerbaycan’ın bir parçası olan Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nin düğünleri birkaç özelliğine göre Azerbaycan’ın diğer yörelerinden
seçilmektedir. Nahcivan düğünlerini farklı kılan en önemli husus ise buradakı toy-düğünlerde kına gecelerinde söylenen hakıştalardır.
Hakıştalar kına gecelerini eğlenceli kılmayı amaçlayan bir söyleşi, gelenektir. Şöyle ki, kına yakma törenleri zamanı karşılıklı şekilde bir kız
evi, bir de oğlan evi tarafından kız-gelinler hakıştalar söylerler. Bu zaman her iki taraf kendi adamının (gelinin ve beyin) daha yakışıklı, akıllı, güzel vs. olduğunu savunur, aynı zamanada karşı tarafa da dokunacak sözlerle incitmeyecek şekilde üstünlük kurmaya çalışır. Ve içlerinden biri hakışta söyler, diğerleri de her mısranın sonunda bir ağızdan “hakışta” derler. Bildirelim ki, hakıştalar bizim bildiğimiz mani şeklindedir. Dört mısralık, 7 hecelik şiir türüdür. Sadece hakıştalar yukarıda da söylediğimiz gibi kına gecelerinde söylenir ve oğlan ve kız tarafı birbiri ile bir anlamda sözle güreş tutar.
Hakıştalar şöyle söylenir:
Kız tarafında biri:
Elinde su tabağı, hakışta,
Su döküm yu tabağı, hakışta.
Yüreğimi sıkıyor, hakışta,
Oğlanın kaş-kabağı, hakışta.
Bey tarafında biri:
Üstüpünün malları, hakışta,
Meleşir davarları, hakışta.
Beymize kurban olsun, hakışta,
Gelinin halaları, hakışta.
Hakışta deyişmeleri şu şekilde devam eder, sonda kim üstünlük kurmuşsa o taraf kazanmış sayılır. Kına gecelerinde söylenen hakıştalarda amaç hiç de üstünlük kurmak değildir. Asıl maksat geceyi mutlu geçirmek ve eğlenceli kılmaktır.